Sağlıksız siyaset
ABD hükümetinin Salı günü tüm bütçesini tüketerek kapanmak zorunda kaldığı haberine piyasalar ilk etapta fazla reaksiyon göstermedi. Piyasa algısı 17 yıldır ilk kez yaşanan durumun Obama’nın ilk döneminden itibaren kongrede yaşanan kısır bütçe çekişmelerine benzer bir şekilde çözüleceği yönündeydi. Dün gelen haberler durumun ilk gün görünenden daha ciddi olduğunu ortaya koydu. Cumhuriyetçilerin Kongre’deki ılımlı ve muhafazakâr kanatları ‘Obamacare’ olarak adlandırılan sağlık reformunun yürürlüğe girmesini engellemek konusunda hemfikir. ABD Başkanı Barack Obama sağlık reformunun ertelenmesini kesin şart olarak öne sürdükleri için Cumhuriyetçileri ideolojik savaş yürütmekle suçlasa da Cumhuriyetçilerin geri adım atmaya niyetleri yok gibi görünüyor. Obama yönetiminin bütçe kozuna karşı ne kadar direnebileceği merakla bekleniyor. Bütçe sıkıntısı nedeniyle zor günler geçiren Obama’nın en büyük kozu ekonomide görülecek etkilerin Cumhuriyetçilere fatura edilecek olması. Obama ordu mensuplarına yaptığı konuşmasında ABD ordusunun daha fazlasını hak ettiğini söyledi ve Kongre’de yaşanan sorunun çözülmesiyle birlikte hükümetin çalışmalarına kaldığı yerden devam edeceğine söz verdi.
‘FED ADIM ATAMAZ’
Fed’in tahvil alım programını azaltma planını ertelemek zorunda kalacağı yönündeki beklentiler piyasa tepkisinin sınırlı kalmasının bir başka nedeni olarak gösteriliyor. Piyasalardaki fiyatlamalar hem krizin fazla uzamadan çözüleceği hem de işin uzaması halinde Fed’in parasal genişlemeyi sürdürmeye mecbur kalacağı yönündeki beklentilerin ağırlıkta olduğuna işaret ediyor.
YILLARDIR ENGELLENİYOR
Obama’nın ilk başkanlık döneminden beri en büyük vaadi olan sağlık reformu tüm Amerikan vatandaşlarının sağlık sigortası kapsamına alınmasını öngörüyor. Obama 2009 Ocak ayında başkanlık koltuğuna oturdu ve 2010’da sağlık reformunu onayladı. Ancak reform yıllardır kongrede Cumhuriyetçi vekillerin oylarıyla reddediliyor. Cumhuriyetçiler Obama yönetiminin sağlık reformunu uygulamaya koymaması için her bütçe ya da borçlanma tavanı artırımı görüşmesinde kriz çıkarıyorlar.
HAFTALIK 10 MİLYAR DOLAR
Dün Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre hükümetin bir hafta kapalı kalmasının ABD ekonomisine maliyeti 10 milyar dolar. ABD hükümeti ilk etapta 800,000 kamu çalışanını zorunlu ücretsiz izne ayırdı ve hayati önem taşımayan hizmetlerin tamamını askıya aldı. ABD’de milli parklar ve Özgürlük Heykeli de dahil olmak üzere hükümet kontrolündeki kültür ve turizm yapıları Salı gününden beri kapalı. Beyaz Saray tarafından bir sonraki aşamada yaşlılara sağlıklı gıda desteği sağlayan programların askıya alınacağı, gazilerin emeklilik maaşlarının ödenemeyeceği, eğitim ve anne-çocuk yardımlarının durdurulacağı ve yüzbinlerce çalışanın işsiz kalacağı açıklandı.
Askeri harcamalar ve emekli maaşlarının ödenmesi gibi elzem harcamalarda henüz sorun bulunmuyor.
***
Büyüme tahminleri düşmeye başlıyor
Krizin uzayacağı yönündeki beklentilerin güçlenmeye başlamasıyla ABD’nin büyüme tahminleriyle ilgili spekülasyonlar da artmaya başladı. Kapanma durumunun birkaç günü aşması halinde zaten kırılgan bir toparlanma dönemi yaşayan ABD ekonomisinin yeniden resesyon riski ile karşılaşacağı yorumları ayyuka çıkmış durumda. Obama da Cumhuriyetçileri sıkıştırmak için borç tavanı en kısa zamanda yükseltilmezse sadece hükümetin değil, tüm ekonominin kepenk kapatabileceği uyarısında bulundu. Hükümetin 1 hafta kapalı kalmasının büyümeyi 0,1 ila 0,4 puan arasında etkileyebileceği, 21 günlük bir kapanışın 0,9 puanlık etkide bulunması bekleniyor. ABD ekonomisinin son tahminlere göre 2013’te yüzde 2,3 büyümesi bekleniyor
